Zjednoczone Niemcy, angażując się w proces rozszerzenia Wspólnoty, jednoznacznie opowiadały się za przesunięciem jej środka w kierunku północnym. Zyskały w tym wsparcie Holandii i aspirujących do członkostwa Austrii i Szwajcarii. Z kolei poparcie RFN dla małych państw niemieckojęzycznych, potencjalnych płatników netto w ramach Wspólnoty, było niezmiennie znaczące. Perspektywa członkostwa Austrii i Szwajcarii w Unii Europejskiej skłaniała niektórych publicystów do prezentowania wizji powstania bloku państw niemieckojęzycznych. Późniejszy rozwój procesów integracyjnych, zwłaszcza w kontekście bilateralno-pragmatycznej ścieżki Szwajcarii, zdaje się ma potwierdzać tę dość kontrowersyjną wizję. Można natomiast mówić o istotnym zbliżeniu stanowisk między RFN a pozostałymi państwami niemieckojęzycznymi w kwestiach dotyczących głównych procesów integracyjnych w Europie oraz systematycznym rozszerzaniu współpracy bilateralnej z Berlinem.

Niewątpliwą zaletą pracy jest próba bardziej wnikliwego przyjrzenia się współczesnej polityce wewnętrznej i zagranicznej Austrii, Szwajcarii i Liechtensteinu. Mowa tutaj o państwach w całości lub części niemieckojęzycznych, posiadających wielowiekowe tradycje bliskich związków kulturalnych, politycznych i ekonomicznych z Niemcami jako liderem świata niemieckojęzycznego. Stąd też dobrze się stało, że część autorów podjęła temat współczesnych uwarunkowań oraz kształtu relacji zachodzących między wymienionymi wyżej państwami a Republiką Federalną Niemiec, i uczyniła to - dodajmy - bardzo kompetentnie.

dr hab. Radosław Zenderowski, prof. UKSW

Książka łączy w sobie interesujące osadzenie tematyki z aktualnymi i ważnymi problemami badawczymi, stanowi także przejrzyste i bardzo interesujące studium aktywności państw niemieckojęzycznych w procesie integracji europejskiej. Porusza ważny problem dotyczący odpowiedzi na pytanie, czy możliwy byłby blok państw niemieckojęzycznych w Europie, czy też rozwój procesów integracyjnych skłania nas raczej do stwierdzenia, że współpraca państw niemieckojęzycznych wzbogaca i przyspiesza proces integracji europejskiej.

dr hab. Jolanata Itrich-Drabarek

We współpracy z Wydziałem Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego.