Idea społeczeństwa obywatelskiego wydaje się bliska, jednak próba zdefiniowania tego pojęcia może przysparzać trudności. Najczęściej społeczeństwem obywatelskim nazywamy sferę działalności publicznej nieobjętej kontrolą państwa. Jest nim ideał wspólnotowej zbiorowości ludzkiej, opartej na wolności wyboru form i metod realizacji swoich dążeń przez poszczególne jednostki. Podstawą tak rozumianego społeczeństwa obywatelskiego są spontaniczne i żywiołowe inicjatywy oraz aktywność - autonomiczne wobec instytucji państwowych.
Obecnie powszechnie używa się określenia renesans idei społeczeństwa obywatelskiego. Sama koncepcja nie jest nowa, ale współcześnie zawiera szersze spektrum form i instytucji. W starożytności greckiej i łacińskiej podstawą społeczeństwa obywatelskiego był podmiotowo występujący obywatel. Kolejni filozofowie, historycy i ekonomiści rozwijali i dostosowywali zasady społeczeństwa obywatelskiego do zmieniającej się rzeczywistości i do ewoluującego społeczeństwa. Współcześnie do opisania stanu społeczeństwa obywatelskiego niezbędna jest analiza istotnych procesów przemian, jak: prywatyzacja, wzrost sektora usług, umacnianie się klasy średniej, reforma oświatowa czy przemiany w strukturze społecznej.
Na polskim rynku wydawniczym jest niewiele publikacji przybliżających tę tematykę, stąd zamysł stworzenia opracowania o charakterze teoretycznym z elementami funkcjonalnymi. Poza płaszczyzną definicyjną publikacja prezentuje wymiar historyczny tworzenia i rozwoju społeczeństwa obywatelskiego. Niezbędnym uzupełnieniem jest grunt doktrynalny, uwzględniający także, oprócz myśli politycznej, koncepcję społecznej nauki Kościoła katolickiego. Ostatnia część pracy dotyczy aspektu funkcjonalnego zarówno w wymiarze politycznym, jak i społeczno-ekonomicznym.

Koncepcja i konsultacja naukowa: prof. dr hab. Konstanty Adam Wojtaszczyk